Astroloji ya da “Yıldızların mevkilerinden anlamlar çıkarma sanatı”
Türk-İslam bilginleri, astronominin yanı sıra “yıldızların mevkilerinden anlamlar çıkarma sanatı” olarak nitelendirilen astrolojiyle de ilgilenmişlerdi. İlm-i ahkâm-i nücûm ya da tencîm denilen bu uğraş üzerine eserler verip burçları resmetmişlerdi. Bu içeriğimizde, burçların Türk-İslam alimlerince verilen isimlerini ve tasvirlerini sıraladık.
1 – Koç Burcu: Hamel (21 Mart – 20 Nisan)
Bere-i felek ya da burc-ı bere olarak da bilinir.
Koç şeklinde ya da koç üzerinde bir elinde kılıç bir elinde kesik baş bulunan figürle tasvir edilmiştir. Bu dönemde sefere çıkmanın, savaşmanın hayırla geçeceği yorumu yapılır.
2 – Boğa Burcu: Sevr (21 Nisan – 21 Mayıs)
Burc-ı süreyya ya da burc-ı gâv olarak da bilinir.
Boğa burcu, bir boğanın üzerinde taşıdığı erkek figürleri ile resmedilmiştir. Bu figürlerin ellerinde genellikle kılıç, taç, müzik aletleri bulunur. Bu döngüde evlenmek, büyükbaş ve küçükbaş hayvan almak, ekin ekmek hayırla yorumlanır.
3 – İkizler Burcu: Cevzâ (22 Mayıs – 21 Haziran)
Burc-ı dü-peyker adıyla da anılmaktadır.
Birbirlerine sarılmış iki baş ve tek bir beden ile tasvir edilmiştir. Bu dönemde kitap, şiir okumak, mektup yazmak, haber göndermek olumlu yorumlanır.
4 – Yengeç Burcu: Seretân (22 Haziran – 23 Temmuz)
Burc-ı harçeng ya da burc-ı hilâl adlarıyla da anılmaktadır.
Genellikle bir yengecin kıskaçları arasına aldığı hilal ve içerisindeki dolunay ile tasvir edilir. Bu döngüde avlanmak, özellikle su kuşları avlamak olumlu yorumlanır.
5 – Aslan Burcu: Esed (24 Temmuz – 23 Ağustos)
Burc-ı sir adıyla da anılmaktadır.
Aslan üzerine binen başında kutsal ışıklar parlayan figürlerle tasvir edilmiştir. Savaşmak, savaş araçları hazırlamak, düşman üzerine yürümek, tılsımlar yazmak olumlu yorumlanır.
6 – Başak Burcu: Sünbüle (24 Ağustos – 23 Eylül)
Azra ya da burc-ı hûşe adlarıyla da anılmaktadır.
Elinde başak tutan kadın tasvirleri ve orakla ekin biçen erkek tasvirleriyle gösterilmiştir. Bu dönemde bilimsel faaliyetlerde bulunmak, resim yapmak, bilginlerle bir araya gelmek olumlu yorumlanır.
7 – Terazi Burcu: Mizân (24 Eylül – 22 Ekim)
Genellikle boş bir terazi ya da omuzlarına aldığı teraziyle dengede durmaya çalışan melek figürü ile tasvir edilmiştir. Bu dönemde düğün yapmak, çocukları okula yazdırmak olumlu yorumlanır.
8 – Akrep Burcu: Akrep (23 Ekim – 22 Kasım)
Osmanlı döneminde burç ismi yine akrep olarak kullanılmaktadır, ayrıca kej-dum-ı felek olarak da bilinmektedir.
Bir elinde akrep bir elinde ise kılıç tutan erkek figürü ile tasvir edilmiştir. Bu dönemde geometri bilimi ve gezegenlerle uğraşmak olumlu yorumlanır. Sefere çıkmanın hayırsız sonuçlar getireceği de belirtilmiştir.
9 – Yay Burcu: Kavs (22 Kasım – 21 Aralık)
Burc-ı keman ya da hân-i keman olarak da bilinmektedir.
Bedeninin yarısı insan diğer yarısı at ya da ejderha figürü şeklinde elinde gerdiği yay ile tasvir edilmiştir. Bu süreçte inşa faaliyetlerinde bulunmak, hayırlı üretim süreci olarak değerlendirilir.
10 – Oğlak Burcu: Cedi (23 Aralık – 20 Ocak)
Burc-ı büzgâle ya da burc-ı bûz olarak da bilinmektedir.
Oğlak burcu bazı resimlerde yarısı balık yarısı oğlak şeklinde resmedilmiştir. Bu dönemde sefere çıkmak ve elçi göndermek hayırla yorumlanır.
11 – Kova Burcu: Delv (21 Ocak – 19 Şubat)
Delv-i sipihr ya da sâkibü’l-mâ olarak bilinmektedir.
Kova burcu, bir kaptan su döken meleklerle, kuyudan su çeken figürlerle resmedilmiştir. Bu dönemlerde su ile bağlantılı olarak bahçe ve tarım işleriyle uğraşmak olumlu yorumlanır.
12 – Balık Burcu: Hût (20 Şubat – 20 Mart)
Hût-i felek ya da kevkehetü’s-semekeyn olarak da bilinmektedir.
Birbirlerine kuyruklarından bağlanmış iki balık tasviri ya da bir balığın sırtında oturan insan figürü ile resmedilmiştir. Bu dönemde yüksek makamlarla görüşmeler, elçi göndermek olumlu yorumlanır.
